ΜονΠρωτΛαμίας (Ασφαλιστικά μέτρα) 81/2015, Ενιαίος Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης και προστασίας συγγενικών δικαιωμάτων κατά ιδιοκτητών καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος

Δυνάμει των συμβάσεων αμοιβαιότητας και της διεθνούς σύμβασης της Ρώμης για τα συγγενικά δικαιώματα, οι ελληνικοί ΟΣΔ νομιμοποιούνται στη διαπραγμάτευση, διεκδίκηση, είσπραξη και διανομή της εύλογης αμοιβής που αναλογεί σε αλλοδαπούς δικαιούχους όλων των φωνογραφημάτων που δημοσιεύθηκαν στην Ελλάδα εντός τριάντα (30) ημερών ανεξαρτήτως της χώρας έκδοσής τους. Προκειμένου για χρήση μουσικού ρεπερτορίου σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος απαιτείται η καταβολή εύλογης αμοιβής από επιχειρήσεις στις οποίες η μουσική είναι χρήσιμη για τη λειτουργία τους. Αντίθετα, δεν υφίσταται υποχρέωση καταβολής εύλογης αμοιβής από καταστήματα στα οποία η χρήση μουσικής (εν προκειμένω, ζαχαροπλαστείο και οβελιστήριο) δεν αποτελεί προϋπόθεση για την προσέλκυση πελατείας, ούτε η χρήση αυτής συμβάλει στην επαύξησή της, ενώ η διάφορη πελατεία τους δεν φέρεται να ενδιαφέρεται για μουσική.

Λέξεις – κλειδιά: Συγγενικά δικαιώματα – Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης – Δικαιούχοι - Πληρεξουσιότητα – Σύγχρονη δημοσίευση – εθνική μεταχείριση- εύλογη αμοιβή- δημόσια εκτέλεση- καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος- επιχειρήσεις στις οποίες η μουσική είναι χρήσιμη για τη λειτουργία τους– κατάλογος χρησιμοποιηθέντος ρεπερτορίου για την ορθή διανομή της αμοιβής.

Κρίσιμες διατάξεις: Ν. 2121/93, ά. 46§1, 47§2, 49§1, 3 και 6, 55 §2, 54§4, 56§3, 57§1, 72§3· Ν. 2054/92 («Κύρωση διεθνούς συμβάσεως της Ρώμης της 26^ης Οκτωβρίου 1961 περί προστασίας των ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών, των παραγωγών φωνογραφημάτων και των οργανισμών ραδιοτηλεόρασης»), ά. 4, 5 §2. 

Γεγονότα:

Ο ενιαίος Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης αρμόδιος για την είσπραξη της εύλογης αμοιβής δικαιούχων συγγενικών δικαιωμάτων του άρθρου 49 παρ. 1 του Ν. 2121/1993 κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λαμίας κατά πέντε ιδιοκτητών καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν στην πόλη αυτή και ζητά, μεταξύ άλλων, τον υπολογισμό και την καταβολή της συμφωνημένης εύλογης αμοιβής για δημόσια χρήση των υλικών φορέων ήχου με αλλοδαπό μουσικό ρεπερτόριο για τα έτη 2009-2013. Το δικαστήριο έκρινε και αποφάσισε ως εξής:

Η απόφαση:

«[...] Ο Ν. 2121/93 προστατεύει τις βασικές κατηγορίες δικαιούχων συγγενικών δικαιωμάτων αναγνωρίζοντας στους ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες και στους παραγωγούς, σε κάποιες περιπτώσεις, το αποκλειστικό και απόλυτο δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν ορισμένες χρήσεις των εισφορών τους και σε άλλες περιπτώσεις ένα απλά ενοχικό δικαίωμα. Ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες είναι, κατά την ενδεικτική απαρίθμηση διάφορων κατηγοριών στο άρθρο 46 παρ. 1 του παραπάνω νόμου, τα πρόσωπα που ερμηνεύουν ή εκτελούν με οποιοδήποτε τρόπο έργα του πνεύματος, όπως οι ηθοποιοί, οι μουσικοί, οι τραγουδιστές κ.λ.π. ενώ παραγωγοί υλικού φορέα ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας είναι, κατά το άρθρο 47 παρ. 2 του ιδίου νόμου, το φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πρωτοβουλία και ευθύνη του οποίου πραγματοποιείται η πρώτη εγγραφή σειράς ήχων μόνο ή εικόνων με ή χωρίς ήχο. [...]

[...] Στο άρθρο 49 του Ν. 2121/93 καθιερώνεται δικαίωμα εύλογης αμοιβής υπέρ των ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών των οποίων η ερμηνεία ή η εκτέλεση έχει εγγράφει στον υλικό φορέα καθώς και των παραγωγών των υλικών αυτών φορέων, όταν ο υλικός φορέας ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας που έχει νόμιμα εγγράφει χρησιμοποιείται για ραδιοτηλεοπτική μετάδοση με οποιονδήποτε τρόπο ή για παρουσίαση στο κοινό. Η αμοιβή αυτή είναι ενιαία από την άποψη ότι πληρώνεται μία φορά από τον χρήστη και κατανέμεται μεταξύ των δύο κατηγοριών δικαιούχων και μάλιστα εξ ημισείας (άρθρο 49 παρ. 3 Ν. 2121/93). [...] Αλλωστε, ως προς το μέρος της που ανήκει στους παραγωγούς η αμοιβή εκχωρείται σε τρίτους, όπως επίσης μπορούν αυτοί να παραιτηθούν από την αξίωση. Η είσπραξη και διαχείριση της εύλογης αμοιβής ανατίθεται υποχρεωτικά (άρθρο 49 παρ. 2 Ν. 2121/93) στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης οι οποίοι πρέπει να διαπραγματεύονται, να συμφωνούν τις αμοιβές, να προβάλουν τις σχετικές αξιώσεις και να εισπράττουν την αμοιβή από τους χρήστες. Αυτό γίνεται διότι η φύση των πραγμάτων καθιστά αναγκαία τη συλλογική διαχείριση, δεδομένου ότι η είσπραξη τέτοιου είδους αμοιβών από τον ατομικό δικαιούχο είναι πρακτικά ανέφικτη. [...]

[...] Ο ενιαίος οργανισμός συλλογικής διαχείρισης συγγενικών δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του είναι ο μόνος αρμόδιος να διαπραγματεύεται, να συμφωνεί το ύψος της αμοιβής, να προβάλλει τις σχετικές αξιώσεις για την καταβολή, να προβαίνει σε κάθε δικαστική ή εξώδικη ενέργεια και να εισπράττει τη σχετική αμοιβή από τους χρήστες. Ο ενιαίος οργανισμός συλλογικής διαχείρισης συγγενικών δικαιωμάτων ιδρύθηκε με το από 28-9-2011 ιδιωτικό συμφωνητικό, που δημοσιεύθηκε νόμιμα στα βιβλία του Πρωτοδικείου Αθηνών με αριθμό 15616/6- 10-2011. Μόνοι εταίροι και μέλη του είναι οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης[...]

[...] από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 55 παρ. 2 του ν. 2121/93, στο οποίο καθιερώνεται το τεκμήριο αρμοδιότητας διαχείρισης των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, του άρθρου 58 του ίδιου νόμου στο οποίο ορίζεται ότι «Οι διατάξεις των άρθρων 54 και 57 του παρόντος νόμου εφαρμόζονται αναλόγως στη διαχείριση και την προστασία των συγγενικών δικαιωμάτων που ρυθμίζονται από το προηγούμενο κεφάλαιο του παρόντος νόμου» και του άρθρου 5 παρ. 2 του ν. 2054/92, προκύπτει ότι στην περίπτωσή της, κατά την προαναφερόμενη έννοια του τελευταίου αυτού άρθρου (5 παρ. 2 του ν. 2054/92) «σύγχρονης δημοσίευσης» φωνογραφήματος, οι ημεδαποί οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης νομιμοποιούνται να επιδιώξουν την διαπραγμάτευση, είσπραξη, διεκδίκηση και διανομή της εύλογης αμοιβής που δικαιούνται και οι αλλοδαποί αντίστοιχοι δικαιούχοι για τη χρήση του ρεπερτορίου τους στην Ελλάδα. Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 55 παρ. 2 εδ. α’ του ως άνω νόμου, τεκμαίρεται ότι οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης ή προστασίας έχουν την αρμοδιότητα διαχείρισης ή προστασίας όλων των έργων ή όλων των πνευματικών δημιουργών, για τα οποία δηλώνουν εγγράφως ότι έχουν μεταβιβασθεί σ` αυτούς οι σχετικές εξουσίες ή ότι καλύπτονται από την πληρεξουσιότητα. [T]ο εισαγόμενο από τη διάταξη αυτή μαχητό τεκμήριο λειτουργεί όχι μόνο αποδεικτικά αλλά και νομιμοποιητικά και επομένως, κατά την αληθή έννοια της εν λόγω διάταξης, αρκεί, για το ορισμένο και παραδεκτό της σχετικής αγωγής των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, η αναφορά στο δικόγραφο της ότι αυτοί εκπροσωπούν το σύνολο της ενδιαφερόμενης κατηγορίας δικαιούχων συγγενικών δικαιωμάτων [ημεδαπών ή αλλοδαπών] και του έργου αυτών καθώς και το πολύ, η δειγματοληπτική αναφορά αυτών και δεν απαιτείται η εξαντλητική αναφορά του συνόλου των προεκτεθέντων στοιχείων, μη απαιτούμενης ούτε της διευκρίνισης της επί μέρους σχέσης που συνδέει τους τελευταίους με τον κάθε αλλοδαπό δικαιούχο, για τον οποίο αξιώνουν την καταβολή της επίδικης εύλογης αμοιβής, αφού, σύμφωνα με της διάταξη του εδ. β` του προαναφερόμενου άρθρου του Ν 2121/1993, ο ενάγων οργανισμός νομιμοποιείται και μπορεί πάντα να ενεργεί, δικαστικώς ή εξωδίκως, στο δικό του και μόνο όνομα, χωρίς να χρειάζεται, επομένως, να διευκρινίζει κάθε φορά την ειδικότερη σχέση που τον συνδέει με τον καθένα από τους δικαιούχους [ημεδαπούς ή αλλοδαπούς]. [...]

[...] Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης είναι δυνατόν να διαχειρίζονται συγγενικά δικαιώματα και αλλοδαπών φορέων, δικαιούμενοι κατά το άρθρο 72 παρ. 3 του ν. 2121/93 να συνάπτουν συμβάσεις αμοιβαιότητας με τους αντίστοιχους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης της αλλοδαπής. Με τις συμβάσεις αυτές οι αλλοδαποί οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης παρέχουν πληρεξουσιότητα ή μεταβιβάζουν στους ημεδαπούς οργανισμούς τα δικαιώματα που καταπιστευτικά έχουν οι πρώτοι προς το σκοπό διαχείρισής τους στην Ελλάδα. [...]

Η αιτούσα [...] έχει συνάψει με αντίστοιχους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης της αλλοδαπής, [...] συμβάσεις αμοιβαιότητας, δυνάμει των οποίων νομιμοποιείται στη διαπραγμάτευση, διεκδίκηση, είσπραξη και διανομή της εύλογης αμοιβής, που δικαιούνται και οι αντίστοιχοι αλλοδαποί δικαιούχοι, (μουσικοί, τραγουδιστές, ερμηνευτές, παραγωγοί), για τη χρήση του ρεπερτορίου στην Ελλάδα, σε κάθε δε περίπτωση με βάση τη διεθνή σύμβαση της Ρώμης, που κυρώθηκε στην Ελλάδα με το νόμο 2054/1992, τις ίδιες αρμοδιότητες έχει και αυτή (αιτούσα) για όλα τα φωνογραφήματα, που δημοσιεύθηκαν στην Ελλάδα εντός τριάντα (30) ημερών ανεξαρτήτως της χώρας έκδοσής τους. [...]

Η αιτούσα συνέταξε [...] κατάλογο, με τις αμοιβές που απαιτούν από τους χρήστες (αμοιβολόγιο), το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 56 παρ. 3 του ν. 2121/1993 [...] και [...] δημοσίευσε και γνωστοποίησε στο κοινό [...] ενώ στη συνέχεια κάλεσε τους χρήστες δημόσιας εκτέλεσης των υλικών φορέων ήχου σε υπογραφή συμφωνίας για την καταβολή των αμοιβών. Σύμφωνα με τους παραπάνω καταλόγους, προκειμένου για χρήση μουσικού ρεπερτορίου με δημόσια εκτέλεση σε καταστήματα και καθόσον αφορά επιχειρήσεις στις οποίες η μουσική είναι χρήσιμη για τη λειτουργία τους (ενδεικτικά καφετέριες, εστιατόρια, καφενεία κλπ), η οφειλόμενη εύλογη αμοιβή καθορίστηκε σε εφάπαξ ποσό κατ’ έτος ανάλογα με την επιφάνεια (στεγασμένο χώρο) του καταστήματος. [...]

Περαιτέρω πιθανολογήθηκε ότι: 1) Ο πρώτος των καθ’ ων [...] λειτουργεί και εκμεταλλεύεται [...] κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος (ζαχαροπλαστείο - καφετέρια). Το εν λόγω κατάστημα λειτουργεί κατά κανόνα ώρες ημέρας και η χρήση μουσικής δεν αποτελεί προϋπόθεση για την προσέλκυση πελατείας, ούτε η χρήση αυτής συμβάλει στην επαύξησή της, ενώ η διάφορη πελατεία του δεν φέρεται να ενδιαφέρεται για μουσική. [...] 2) Ο δεύτερος των καθ’ ων ................ λειτουργεί και εκμεταλλεύεται [...] καφετέρια [...]. Σε καθημερινή δε βάση εντός αυτής και καθ` όλη την διάρκεια λειτουργίας του καταστήματος χρησιμοποιεί ο ως άνω καθ’ ου ελληνική και ξένη μουσική, που είναι χρήσιμη για την προσέλκυση και την ψυχαγωγία των πελατών του, έχοντας εντός αυτού ηχητική εγκατάσταση με ηχεία αναμετάδοσης, καθώς επίσης και τηλεόραση, η οποία δείχνει fashion tv καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, ενώ παράλληλα αυτός πληρώνει και ΑΕΠΙ. [...] 3) Η τρίτη των καθ’ ων [...] λειτουργεί και εκμεταλλεύεται [...] καφετέρια [...] όπου σε καθημερινή βάση και καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του καταστήματος χρησιμοποιεί ελληνική και ξένη μουσική, που είναι χρήσιμη για την προσέλκυση και την ψυχαγωγία των πελατών της, έχοντας ηχητική εγκατάσταση με ηχεία αναμετάδοσης. [...] Τέλος, ο πέμπτος των καθ` ων λειτουργεί και εκμεταλλεύεται στη [...] κατάστημα καφετέρια - μεζεδοπωλείο (καφέ - μπαρ - οβελιστήριο κατά την άδεια) [...] Πρόκειται στην ουσία για συνοικιακό μαγαζί - σουβλατζίδικο, στο οποίο συγκεντρώνονται πελάτες όταν προβάλλονται αθλητικοί αγώνες για να τους παρακολουθήσουν, για τον λόγο δε αυτόν έχει [...] εγκαταστήσει τηλεόραση στο κατάστημά του από την οποία προβάλλεται αποκλειστικά και μόνο αθλητικό πρόγραμμα της συνδρομητικής τηλεόρασης ................. Εξάλλου, πιθανολογήθηκε ότι η χρήση μουσικής δεν αποτελεί προϋπόθεση για την προσέλκυση πελατείας στο συγκεκριμένο κατάστημα, ούτε η χρήση αυτής συμβάλει στην επαύξησή της, ενώ η διάφορη πελατεία του δεν φέρεται να ενδιαφέρεται για μουσική.

[...] Περαιτέρω, πιθανολογείται ότι συντρέχει επείγουσα περίπτωση για την προσωρινή επιδίκαση του μισού των ως άνω προσδιορισθέντων ποσών της εν λόγω εύλογης αμοιβής των δικαιούχων μελών της αιτούσης, καθόσον πολλοί απ’ αυτούς αποβλέπουν στο έσοδο αυτό για την κάλυψη των άμεσων και μη επιδεικτικών αναβολής βιοτικών αναγκών τους, ενώ επείγει και η κάλυψη των εξόδων της αιτούσης. Τέλος, πρέπει να υποχρεωθούν οι δεύτερος και τρίτη των καθ’ ων να προσκομίσουν στην αιτούσα καταλόγους με τους τίτλους του μουσικού ρεπερτορίου που χρησιμοποίησαν κατά τα ανωτέρω έτη, για να καταστεί δυνατή η διανομή της ως άνω εύλογης αμοιβής μεταξύ των δικαιούχων. [...]

[...]

Για τους λόγους αυτούς

[...]

Απορρίπτει την αίτηση ως προς τους πρώτο και πέμπτο των καθ’ ων.

[...]

Δέχεται την αίτηση ως προς τους δεύτερο και τρίτη των καθ’ ων.

[...]»