H αφίσα του WIPO για την Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας 2019
Γράφει ο Θεόδωρος Χίου*
Η 26η Απριλίου κάθε έτους έχει καθιερωθεί διεθνώς ως η Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Η ημέρα αυτή αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση του κοινού για τη χρησιμότητα και τη συμβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας, των ευρεσιτεχνιών (πατέντες), των σημάτων και των σχεδίων στην καθημερινή ζωή. Παράλληλα υπενθυμίζει τη σημασία προστασίας της δημιουργικότητας και της καινοτομίας αλλά και την ανάγκη σεβασμού των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από το δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας στους δημιουργούς, εφευρέτες, ερευνητές και λοιπούς καινοτόμους φορείς ως αντάλλαγμα για την προσφορά τους στην ολότητα.
Για το 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας επέλεξε να αφιερώσει την ημέρα στον κόσμο του αθλητισμού και τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας που συνδέονται με αυτόν, υπό τον τίτλο εκστρατείας: Reach for Gold: IP and Sports.
Στο πλαίσιο του εορτασμού της ημέρας αυτής διοργανώθηκε από την ΕΣΗΜΕΤ ομώνυμη διμερής επιστημονική συνάντηση στη Θεσσαλονίκη, στις 23 και 24 Απριλίου 2019, η οποία τέθηκε υπό την αιγίδα του ΟΠΙ, μεταξύ άλλων φορέων.
Ο όρος «Διανοητική Ιδιοκτησία» και η ένταξή του στην ελληνική έννομη τάξη.
Ο εορτασμός της 26ης Απριλίου υπενθυμίζει την ανάγκη συστηματικής ενοποίησης του κλάδου στην Ελλάδα, τόσο σε επίπεδο νομοθετικής κωδικοποίησης, όσο, κυρίως, σε επίπεδο φορέων και πολιτικών. Πράγματι, ο όρος «Διανοητική Ιδιοκτησία», ο οποίος υπενθυμίζουμε έχει καθιερωθεί νομοθετικά στη χώρα μας με τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 18 του Ν. 2557/1997, προτάσσει την οριζόντια -αλλά όχι ισοπεδωτική- προσέγγιση της πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Εντούτοις, σε αντίθεση με τους ευρύτατα αναγνωρίσιμους όρους της πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, η εμπαίδωση του όρου «διανοητική ιδιοκτησία» στην ελληνική έννομη τάξη είναι ακόμα και σήμερα αρκετά περιορισμένη. Επίσης, η ως επί το πλείστον διακριτή προσέγγιση των επιμέρους άυλων αγαθών στη θεωρία, η απουσία ενιαίας προσέγγισης του κλάδου στη νομική εκπαίδευση (με εξαίρεση ίσως το μάθημα «Εμπορικό Δίκαιο – Δίκαιο Διανοητικής Ιδιοκτησίας» της νομικής σχολής του ΑΠΘ) και η τριχοτόμηση των αρμόδιων φορέων σε διοικητικό επίπεδο, μεταξύ άλλων, μαρτυρούν έναν μάλλον κατακερματισμένο κλάδο.
Από το «ΕΣυΔΙ» στο «ΕΣυΒΙ».
Βεβαίως, ήδη από πέρυσι παρατηρείται μία τάση αναβάθμισης της οριζόντιας αντιμετώπισης του δικαίου διανοητικής ιδιοκτησίας, ιδίως σε επίπεδο πολιτικών και φορέων. Εντούτοις, οι προσδοκίες για οριζόντια προσέγγιση ματαιώθηκαν μερικώς πρόσφατα.
Ειδικότερα, η εκ μέρους του ΟΒΙ πρωτοβουλία για τη θεσμοθέτηση Εθνικού Συμβουλίου για τη Διανοητική Ιδιοκτησία (ΟΒΙ, εμπορικά σήματα, ΟΠΙ, ΓΕ, φυτικές ποικιλίες) εγκαταλείφθηκε στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας εντός της Βουλής, προς όφελος της δημιουργίας ενός φορέα συντονισμού που καλύπτει μόνον το χώρο της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας.
Πράγματι, ενώ η αρχική εκδοχή του σχετικού σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης (ημ. κατάθεσης: 7/3/2019) προέβλεπε τη δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΕΣυΔΙ), ο ψηφισθείς Ν. 4605/2019 (ΦΕΚ Α' 52.1.4.2019) προβλέπει (μεταξύ πολλών άλλων ρυθμίσεων: βλ. εδώ και εδώ) Κεφάλαιο με τίτλο «ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ» (άρθρα 2-8), με τις ρυθμίσεις του οποίου συστήνεται Εθνικό Συμβούλιο Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΕΣυΒΙ) και εισάγονται (καινοτόμες) μεταβολές στη νομοθεσία περί ευρεσιτεχνιών (Ν. 1733/1987).
Το ΕΣυΒΙ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 4605/2019 το Εθνικό Συμβούλιο Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΕΣυΒι) αποτελεί φορέα του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης στο οποίο συμμετέχουν ως μέλη
α) ο Γενικός Γραμματέας Βιομηχανίας, β) ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, γ) ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, δ) ο Γενικός Γραμματέας Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ε) ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στ) ο Ειδικός Γραμματέας του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ), ζ) ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας και ο Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας.
Το ΕΣυΒι είναι όργανο συντονιστικό και έχει ως έργο:
α) την καταγραφή των πρωτοβουλιών και δράσεων των Υπουργείων και εποπτευόμενων φορέων που είναι αρμόδιοι για τη ρύθμιση, την εποπτεία, την προώθηση και την προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα,
β) τη χάραξη μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη βιομηχανική ιδιοκτησία στην Ελλάδα,
γ) τον συντονισμό των δράσεων και πρωτοβουλιών των αρμοδίων Υπουργείων και φορέων σύμφωνα με την ανωτέρω στρατηγική,
δ) την επεξεργασία προτάσεων για την εφαρμογή ενωσιακών και διεθνών ρυθμίσεων, δράσεων, πολιτικών και προτύπων και την υιοθέτηση σχετικών βελτίστων πρακτικών,
ε) την επεξεργασία προτάσεων για δράσεις ενημέρωσης του κοινού για τη βιομηχανική ιδιοκτησία,
στ) την παρακολούθηση και καταγραφή των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών των ρυθμίσεων βιοχανικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα, ιδίως με τη δημιουργία σχετικών δεικτών.
Η χαμένη ευκαιρία.
Η σύσταση του ανωτέρω συντονιστικού φορέα αποτιμάται ως θετική εξέλιξη προς τη μείωση του διοικητικού κατακερματισμού του κλάδου της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Όμως, η μη συμπερίληψη του αρμόδιου φορέα για την Πνευματική Ιδιοκτησία (ΟΠΙ) στο νεότευκτο Συμβούλιο καθιστά ανολοκλήρωτη την προσπάθεια για θεμελίωση και εμπέδωση ενός συστηματικά ενοποιημένου κλάδου Διανοητικής Ιδιοκτησίας στην Ελλάδα.
Αντί για ημέρα υπενθύμισης μιας χαμένης ευκαιρίας, ας εκλάβουμε την Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας 2019 ως υπενθύμιση σκέψης και δράσης, προς την εκπλήρωση του οράματος που ο Καθηγητής Γ. Κουμάντος εξέφραζε ήδη πριν είκοσι πέντε χρόνια, ευχόμενοι την μη εγκατάλειψη των πρωτοβουλιών για θεσμικό συντονισμό, διαμόρφωση και εφαρμογή συγκροτημένων πολιτικών διανοητικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα.
* Ο Δρ Θεόδωρος Χίου είναι Δικηγόρος Διανοητικής Ιδιοκτησίας, Ψηφιακών Τεχνολογιών και Καινοτομίας (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.). Eίναι εκλεγμένος Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στη Νομική Σχολή Αθηνών και Διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: